در یک حکومت خودکامه ، عشق به سود ، اشتیاق به کسب و کارهای پول‌ساز ، آرزوی پول درآوردن به هر قیمت و دلبستگی به آسایش مادی و زندگی آسوده ، به گونه سوداهای حاکم در می‌آیند و اگر کوششی در جهت نظارت بر رشد این سوداها انجام نگیرد سوداهای یاد شده بر همه طبقات جامعه تاثیر می‌گذارند و معیارهای اخلاقی کل ملت را به پستی می‌کشانند. این در سرشت خودکامگی است که چنین آرزوهایی را تقویت کند و به آنها میدانی برای تاخت و تاز دهد.
رژیم خودکامه که برای تضمین حاکمیت خود روحیه اخلاقی جامعه را تنزل می‌دهد ، توجه مردم را از امور اجتماعی برمی‌گرداند و حتی آنها را از اندیشیدن به یک انقلاب نیز بیزار می‌سازد. رژیم خودکامه تنها می‌تواند جوی از پنهان‌کاری را بپروراند که در آن ، معاملات تقلب آمیز رواج دارند و چپاولگران می‌توانند سودهای هنگفتی برند. در حکومت‌های دیگر نیز چنین تمایلاتی وجود دارند اما در یک حکومت خودکامه است که این گرایش‌ها لجام گسیخته می‌شوند.
تنها آزادی است که می‌تواند این تباهی‌ها را که در واقع در سرشت این گونه جوامع سرشته‌اند، براندازد و از تاثیر زیان بار آنها جلوگیری نماید. و باز تنها آزادی است که می‌تواند اعضای یک اجتماع را از انزوا در آورد، انزوایی که در آن یک فرد سرگرم امور شخصی خویش است و به دیگران کاری ندارد.
#الکسی_دوتوکویل
کتاب: انقلاب فرانسه و رژیم پیش از آن
ترجمه: محسن ثلاثی
